Witamina K

Witamina K jest jedną z najważniejszych witamin i jedną z czterech rozpuszczalnych w tłuszczach, obok witaminy D, witaminy E i witaminy A. Jej nazwa pochodzi z niemieckiego koagulation, ponieważ bierze ona udział w koagulacji, krzepnięciu krwi.

Występuje w kilku formach oznaczonych liczbami. Do naturalnych zalicza się witaminy K1 (fitomenadion, fitonation, filochinon i inne) i K2 (menachinon-6, farnochinon). Z syntetycznych to witamina K3 (menadion). Poza tym witamina K2 dzieli się na wiele witamerów (związków chemicznych o budowie zbliżonej do witamin, ulegających przemianom do aktywnych metabolitów o takiej samej lub zbliżonej aktywności biologicznej). W przypadku witaminy K2 są one oznaczone jako MK-x.

Witaminę K1 można znaleźć w pożywieniu w ilości od 0 do 300 ug na 100 g produktu. Bogate w nią są np. brokuły, szpinak, sałata, kiełki. Witamina K2 występuje w produktach fermentacji bakteryjnej – żółtych serach dojrzewających, jogurtach, ale przede wszystkim w natto. Natto, czyli fermentowana soja, pochodzi z kuchni azjatyckiej. W Polsce można już je znaleźć w sklepach ze zdrową żywnością, szczególnie tych dla wegetarian. Problemem może być bardzo specyficzny smak, który będzie niektórych odpychał, szczególnie jeśli mieliby jeść natto codziennie w ilości około 50g. Dlatego właśnie warto suplementować witaminę K2, a w szczególności jej witamer MK-7.

Niedobór witamin K powoduje:

• słabą krzepliwość krwi,
• łatwość powstawania krwotoków wewnętrznych i zewnętrznych,
• problemy z gojeniem się ran,
• trudności w mineralizacji kości,
• osteoporoza,
• zwiększone ryzyko rozwoju zapalenie jelita, biegunki.

Nadmiar witamin K może powodować:

• rozpad krwinek czerwonych,
• niedokrwistość,
• nadmierne wydzielanie potu,
• uczucie gorąca,
• u niemowląt – żółtaczkę i uszkodzenia tkanki mózgowej.

Wg źródeł IŻŻ normy na witaminę ustalone na poziomie AI (adequate intake) to 65 μg filochinonu (witamina K1) na dzień dla mężczyzn i 55 μg filochinonu na dzień dla kobiet.
W przypadki witamerów dopiero teraz próbuje się ustalić odpowiednie dawki. Dla MK-7, MK-8, MK-9 mówi się o ilościach pomiędzy 90 – 360mcg.

W opinii EFSA (Europejska Agencja d.s. Żywności) nt potencjalnego wpływu suplementacji witaminą MK-7 stwierdzono, że 6mcg na kilogram masy ciała na dzień nie miało negatywnego wpływu na krzepliwość krwi u osób dorosłych.
Zalecana dzienna dawka witaminy K jest wystarczająca do zapewnienia zdrowej krzepliwości krwi. Jednak wyższe poziomy witaminy K zapewniają korzyści w postaci zdrowszych kości oraz poprawy stanu sercowo naczyniowego.

Witaminę K często suplementuje się razem z witaminą D, jako że ta druga również poprawia stan kości. Zażywanie obu na raz wzmacnia efekt działania każdej z nich, ponieważ działają one synergistycznie. Powszechnie uważa się również, że witamina K zapobiega odkładaniu się wapnia w arteriach, które może się pojawić przy suplementowaniu witaminą D w dużych ilościach.

Witamina K nie powinna być stosowana przez ludzi, którzy zażywają warfarynę, czyli doustny środek przeciwzakrzepowy, hamujący proces tworzenia aktywnej formy witaminy K.
Badania nad witaminą K jest badana kątem jej spożycia w ramach diety, jak i dodatkowej suplementacji.

Wg naukowców przeprowadzających tzw. badania Rotterdam Study ryzyko śmierci z powodu incydentów choroby wieńcowej było istotnie statystycznie mniejsze w grupie osób przyjmujących większą ilość menachinonu w diecie w porównaniu z osobami spożywającymi jej mniejszą ilość. Ponadto większe spożycie K2 w diecie było odwrotnie proporcjonalne do wszystkich przyczyn śmiertelności badanych osób. Tym samym badanie Rotterdam Study potwierdza hipotezę, że witamina K2, ale nie K1, może mieć korzystny wpływ na prewencję chorób układu krążenia.
W badaniu Gasta i wsp. wykazano odwrotną korelację między spożyciem witaminy K2 (MK-7, MK-8 i MK-9) a liczbą incydentów choroby wieńcowej.

Dobrze udokumentowanym przez naukowców pozytywnym działaniem witaminy K jest jej działanie związane z budowaniem kości, szczególnie u osób starszych i kobiet (w badaniach stosowano dawki od 45μg oraz 180μg MK-7 dziennie od roku do trzech lat). Suplementacja powodowała również wyraźne zmniejszenie łamliwości kości osób chorych na osteoporozę (45mg MK-4 dziennie przez 2 lata).

Zauważono jej antynowotworowe działanie, chociaż w badaniach były stosowane duże dawki witaminy MK-7 (40mg i więcej). Przeżywalność osób chorych na raka wątroby zwiększyła się wyraźnie.

Zauważono poprawę odpowiedzi insulinowej u osób zdrowych podczas suplementacji 30mg na dzień MK-4 przez 4 tygodnie.

źródło:
http://onlinelibrary.wiley.com/…/10.29…/j.efsa.2008.822/epdf
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19179058
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15514282
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23525894
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18252784
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20177349
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23225445
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16400650